طلای اصل همواره یکی از ارزشمندترین و محبوب ترین فلزات در جهان بوده و به عنوان سرمایه‌ای امن شناخته می‌شود. اما با افزایش تقاضا و ارزش بالای طلا، ممکن است در بازار طلای تقلبی و بدلیجات وجود داشته باشد که به‌جای طلای اصل بفروشند. در این مقاله، قصد داریم به شما تمامی روش‌ها و نکات کلیدی را برای تشخیص طلای اصل از بدل معرفی کنیم تا در خرید طلا با اعتماد و اطمینان بیشتری قدم بردارید.
آشنایی با استانداردها و عیار طلا
- عیار طلا چیست؟
عیار طلا نشان‌دهنده خلوص طلا است و با عددی که معمولاً بر روی آن حک می‌شود، نشان می‌دهند. طلای 24 عیار خالص‌ترین نوع طلاست و در ایران به دلیل استانداردهای موجود معمولاً طلای 18 عیار وارد بازار می‌شود.
- حکاکی‌ها و نشانهای استاندارد
بیشتر طلاهای اصل دارای نشانی کوچک از عیار هستند. اگر این نشان وجود نداشت یا ناخوانا و ضعیف بود، ممکن است قطعه بدل باشد. همچنین، معمولاً نشانی از نام سازنده یا کد مخصوصی که توسط جواهرسازان معتبر حک حک شده باشد نیز در طلاهای اصل دیده می‌شود. این نشانه‌ها اطلاعاتی معتبر از اصالت طلا به شما می‌دهند.
تست آهنربا
طلا خاصیت مغناطیسی ندارد؛ بنابراین، یکی از روش‌های ساده برای تشخیص طلا از بدلیجات استفاده از آهنربا است. کافی است قطعه طلا را به یک آهنربای قوی نزدیک کنید. اگر طلا به آهنربا چسبید، احتمال بدل بودن آن زیاد است. البته باید به این توجه کرد که این روش برای طلاهای خالص مناسب‌تر است، چرا که برخی آلیاژهای طلا ممکن است کمی خاصیت مغناطیسی داشته باشند.
استفاده از اسید نیتریک برای تست شیمیایی
اسید نیتریک یکی از روش‌های دقیق و البته کمی حرفه‌ای‌تر برای تشخیص طلای اصل است. برای انجام این آزمایش:
ابتدا یک سطح کوچک از طلا را خراش دهید.
قطره‌ای از اسید نیتریک را بر روی آن قرار دهید. اگر تغییر رنگ یا واکنشی مشاهده شد، طلای شما احتمالاً تقلبی است. در حالی که طلای اصل بدون تغییر باقی می‌ماند.
هشدار: این روش باید با احتیاط و توسط افرادی که تجربه دارند انجام شود، زیرا اسید نیتریک ماده‌ای خورنده است و ممکن است به طلا یا پوست آسیب برساند.
بررسی چگالی و وزن طلا
- اندازه‌گیری چگالی
طلای اصل به دلیل چگالی بالا، نسبت به فلزات بدلی سنگین‌تر است. شما می‌توانید چگالی طلا را به‌صورت تقریبی محاسبه کنید:
ابتدا قطعه را وزن کنید.
سپس با قرار دادن آن در ظرف آبی، میزان جابه‌جایی آب را اندازه بگیرید.
نسبت وزن به حجم، نشان‌دهنده چگالی است.
- مقایسه وزن
اگر طلایی دارید که از اصالت آن مطمئن هستید، می‌توانید وزن آن را با قطعه طلای جدید مقایسه کنید. طلای اصل معمولاً سنگین‌تر است و اگر قطعه جدید سبک‌تر باشد، احتمال بدل بودن آن بیشتر است.
تست صوتی یا صدا
روش تست صوتی از طریق شنیدن صدای ایجاد شده هنگام برخورد دو قطعه طلا به هم انجام می‌شود. طلای اصل صدای گنگ و نرمی دارد، در حالی که طلاهای تقلبی صدای تیز و زنگ‌داری ایجاد می‌کنند. برای این تست:
دو قطعه طلا را به آرامی به هم بزنید.
به صدای ایجاد شده دقت کنید؛ صدای نرم و غیر زنگ‌دار معمولاً نشان‌دهنده طلا با خلوص بالا است.
تست با یخ
- آماده کردن یخ: تکه‌ای یخ بردارید و آن را در کنار قطعه‌ی طلای مورد نظر قرار دهید. اگر قطعه طلا کوچک است، می‌توانید یخ را مستقیماً روی آن بگذارید.
- مشاهده سرعت ذوب شدن یخ:
- طلا به دلیل رسانایی حرارتی بالا، یخ را سریع‌تر از فلزات دیگر ذوب می‌کند. اگر طلا اصل باشد، یخ خیلی سریع شروع به ذوب شدن خواهد کرد.
- در صورتی که قطعه طلا بدل یا از فلزات دیگر ساخته شده باشد، یخ با سرعت کمتری ذوب می‌شود.
- مقایسه کنید: این روش شاید نیاز به کمی تجربه داشته باشد، اما معمولاً طلای اصل باعث می‌شود یخ به شکل قابل ملاحظه‌ای سریع‌تر آب شود.
تست خراش و تغییر رنگ
طلای اصل معمولاً رنگ ثابت دارد و با خراشیدگی تغییر رنگ نمی‌دهد. روش انجام آزمایش:
قطعه را به آرامی خراش دهید و به دقت بررسی کنید.
اگر رنگی متفاوت زیر خراش ظاهر شد، احتمالا طلای تقلبی است. برخی از بدلیجات با پوشش طلایی به فروش می‌رسند که در اثر خراشیدگی لایه زیرین آن‌ها نمایان می‌شود.
استفاده از محلول‌های تست طلا
امروزه محلول‌های مخصوصی برای تست طلا در بازار وجود داردکه استفاده از آن‌ها در خانه نیز امکان‌پذیر است. با خرید این محلول‌ها و قراردادن قطره‌ای بر روی طلا، می‌توانید اصالت آن را بررسی کنید. البته برای گرفتن نتیجه دقیق‌تر، به دستورالعمل استفاده و دوز مورد نیاز هر محلول توجه کنید.
بررسی تخصصی توسط جواهرساز
در نهایت، اگر به نتیجه قطعی نرسیدید و همچنان مشکوک هستید، مراجعه به یک جواهرساز معتبر بهترین راهکار می‌باشد. جواهرساز با استفاده از تجهیزات تخصصی مانند دستگاه XRF (فلورسانس ایکس)، قادر به تعیین دقیق عیار و خلوص طلا است.
بررسی فروشنده و فروشگاه
از فروشگاهی که اعتبار و مجوز خرید دارد، طلای مورد نیاز خود را خریداری کنید. فروشگاه‌هایی که دارای گواهینامه‌های معتبری مانند پروانه کسب هستند، معمولاً طلای اصل عرضه می‌کنند و در صورت هر گونه اختلاف، امکان پیگیری قانونی وجود دارد.
برگه ضمانت و فاکتور رسمی
هنگام خرید طلا از فروشنده بخواهید فاکتور رسمی و برگه ضمانت ارائه کند. این مدارک نشان می‌دهند که شما از کجا و با چه مشخصاتی طلا را خریداری کرده‌اید. در صورت بروز مشکل، این مدارک به شما کمک می‌کنند که حقوق خود را پیگیری کنید.
تست با سرکه
استفاده از سرکه یک روش خانگی و نسبتاً ساده برای تشخیص طلای اصل است. برای این آزمایش:
ابتدا چند قطره سرکه روی قطعه طلا بچکانید و اجازه دهید چند دقیقه بماند.
سپس طلا را با آب بشویید و آن را خشک کنید.
طلای اصل پس از این آزمایش تغییری در رنگ یا ظاهر خود نشان نمی‌دهد، در حالی که طلای تقلبی ممکن است تغییر رنگ دهد یا زنگ بزند. این روش ساده است اما برای طلاهای ریز یا نازک استفاده نشود.
توجه به رنگ طلا
طلای اصل دارای رنگی خاص و درخشش متمایزی است که با بدلیجات تفاوت دارد. طلای ۲۴ عیار به رنگ زرد بسیار براق و غلیظ دیده می‌شود، در حالی که طلاهای عیار پایین‌تر به زردی کم‌رنگ‌تری دارند. اگر قطعه‌ای که قصد خرید آن را داشته باشید خیلی براق و درخشان به نظر می‌رسد، ممکن است حاوی مواد اضافی و احتمالاً طلای خالص نیست.
روش استفاده از سنگ محک
سنگ محک یکی از ابزارهای سنتی برای تشخیص طلا است. برای این کار، ابتدا قطعه طلا را بر روی سنگ محک بکشید و سپس مقداری اسید بر روی خط کشیده شده روی سنگ بریزید. اگر طلا تغییر رنگ ندهد، احتمالاً اصل است، اما اگر رنگ آن تغییر کند یا حل شود، نشانهای از تقلبی بودن آن خواهد بود. این روش نیاز به مهارت و تجربه دارد که معمولاً توسط جواهرسازان استفاده می‌شود.
نتیجه‌گیری
| روش تشخیص | توضیحات |
|---|---|
| بررسی عیار و حکاکی | بررسی عدد عیار و حکاکی استاندارد روی طلا؛ حکاکی نام سازنده نشانهای از اصالت طلا است. |
| تست آهنربا | طلا خاصیت مغناطیسی ندارد؛ اگر به آهنربا چسبید، احتمالاً تقلبی است. |
| آزمایش اسید نیتریک | قطره‌ای اسید روی طلا بریزید؛ اگر واکنش نشان دهد، احتمال تقلبی بودن بالا است. |
| اندازه‌گیری چگالی | چگالی طلا را با وزن و حجم محاسبه کنید؛ طلای اصل چگالی بالایی دارد. |
| مقایسه وزن | طلاهای اصل معمولاً سنگین‌تر از بدلیجات مشابه هستند. |
| تست صوتی | طلا صدای نرم و غیرزنگ‌دار دارد؛ صدای زنگ‌دار ممکن است نشانه طلای تقلبی باشد. |
| تست خراش | طلای اصل با خراش تغییر رنگ نمی‌دهد؛ طلاهای تقلبی ممکن است با خراشیدن لایه زیرین مشخص شوند. |
| استفاده از محلول تست | استفاده از محلول‌های تست طلا برای تشخیص اصالت؛ مطابق دستورالعمل مصرف شوند. |
| تست سرکه | طلای اصل پس از برخورد با سرکه تغییری نمی‌کند؛ تقلبی‌ها ممکن است تغییر رنگ دهند. |
| بررسی رنگ و درخشش | طلای 24 عیار به زرد براق دیده می‌شود؛ طلای تقلبی ممکن است رنگ براق‌تری داشته باشد. |
| روش سنگ محک | کشیدن طلا روی سنگ محک و تست با اسید؛ تغییر رنگ نشانهای از تقلبی بودن است. |
| مراجعه به جواهرساز | بررسی دقیق توسط جواهرساز با استفاده از دستگاه‌های تخصصی مثل XRF برای تعیین عیار. |
| بررسی فروشگاه و فاکتور | خرید از فروشندگان معتبر با فاکتور رسمی و ضمانت‌نامه که نشانه اصالت و امکان پیگیری قانونی است. |
سوالات متداول
چطور می‌توان با استفاده از آهنربا طلای اصل را تشخیص داد؟
- طلا خاصیت مغناطیسی ندارد، بنابراین اگر قطعه‌ای از طلا به آهنربا چسبید، احتمال تقلبی بودن آن بالا است.
چرا مراجعه به جواهرساز معتبر می‌تواند در تشخیص طلای اصل کمک‌کننده باشد؟
- جواهرسازان با تجهیزات تخصصی مانند دستگاه XRF می‌توانند عیار و خلوص طلا را به‌دقت اندازه‌گیری کنند و از اصالت آن اطمینان حاصل کنند.
تست اسید نیتریک چگونه به تشخیص طلا کمک می‌کند؟
- در این تست، اگر قطره‌ای از اسید نیتریک روی طلا تغییر رنگ یا واکنشی ایجاد کرد، احتمالاً طلا تقلبی است؛ طلای اصل در برابر اسید نیتریک واکنشی نشان نمی‌دهد.
منبع : wikihow
