آبکاری طلا یکی از روش های زیبا کردن طلا در صنعت جواهرسازی است. این کار باعث افزایش زیبایی، مقاومت و کیفیت طلا می‌شود. این روند در صنعت طلا و جواهرات بسیار رایج است. در این مقاله ابتدا به بررسی مفهوم آبکاری طلا، مزایا و معایب آبکاری طلا و روند انجام این فرآیند و کاربرد های فراوان این کار را بررسی خواهیم کرد.
آبکاری طلا فرآیندی است که در آن با استفاده از یک لایه نازک که از جنس طلا است که این روکش را بر روی سطح فلزی مانند طلا و مس یا نقره قرار می‌گیرد. این روکش را نیز به روش الکترلیتی یا شیمیایی به سطح فلز انجام می دهند. این آبکاری باعث می‌شود که اگر طلا جلای خود را در برابر سایش و خوردگی از دست داده باشد باعث افزایش درخشندگی، زیبایی و کیفیت جواهرات می‌شود.
تاریخچه آبکاری طلا
آبکاری طلا تاریخچه بسیار طولانی دارد و در دوران باستان نیز این روش برای شفاف شدن طلا های خود استفاده می‌کردند. در دوران مصر باستان که برای اولین بار از طلا برای تزئینات طلای خود استفاده می‌کردند. آنها از روش های ساده و ابتدایی برای روکش کردن سطح فلزات با طلا استفاده می‌کردند. امروزه نیز که تکنولوژی پیشرفت کرده است، آبکاری طلا را با روش های دقیق تر و با جزئیات بالاتر انجام می‌شود. همچنین چون با روش های صنعتی انجام می‌شود کیفیت بالاتری نیز دارد.
مزایای آبکاری طلا
آبکاری طلا به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که به محصولات می‌بخشد، مزایای زیادی دارد:
زیبایی و درخشندگی: یکی از دلایل اصلی انجام آبکاری طلا، براق شدن و افزایش زیبایی و درخشندگی جواهرات طلا است. در این روش با استفاده از یک روکش می‌توان ظاهر طلا را زیباتر و براق تر کرد حتی می‌توان فلزات به غیر از طلا را روکش کرد.
افزایش دوام: آبکاری طلا باعث افزایش دوام قطعات فلزی می‌شود، زیرا روکش طلایی که بر روی قطعه قرار دارد، باعث می‌شود که رطوبت و اکسیژن به لایه های زیرین نفوذ نکند و از خوردگی و زنگ زدی جلوگیری‌کند.
مقاومت در برابر سایش: طلا از فلزات بسیار نرم و شکل پذیر است. آبکاری طلا باعث می‌شود که طلا در برابر آسیب دیدگی و خراشیدگی محافظت شود.
ضد حساسیت بودن: طلا یک فلز غیر سمی و حساسیتی برای پوست ایجاد نمی‌کند. به همین دلیل، برای افرادی که پوستشان نسبت به فلزات دیگر واکنش نشان می‌دهد، استفاده از جواهرات آبکاری‌شده با طلا گزینه‌ای مناسب است.
محافظت از فلزات گران‌بها: آبکاری طلا می‌تواند از فلزات گران‌بهایی مانند نقره محافظت کند. این فرآیند مانع از سیاه شدن و تیره شدن نقره می‌شود و زیبایی آن را حفظ می‌کند.
معایب آبکاری طلا
دوام محدود: در آبکاری طلا چون لایه نازکی بر روی محصول قرار می‌گیرد ممکن است بعد از مدتی از بین برود و نیاز به آبکاری مجدد داشته باشد.
هزینه های بالا: از آنجائیکه قیمت طلا بسیار بالا است، آبکاری طلا نیز هزینه بر می‌باشد. این آبکاری برای برخی از محصولات نیاز می‌باشد اما ممکن است برای برخی از محصولات صرفه اقتصادی نداشته باشد.
نیاز به مراقبت ویژه: جواهرات و قطعات آبکاری‌شده با طلا نیاز به مراقبت‌های خاصی دارند. تماس با مواد شیمیایی مانند عطر، مواد شوینده، و کلر می‌تواند به لایه‌ی آبکاری آسیب برساند. هنگامی که حمام می‌روید یا از این مواد استفاده می‌کنید بهتر است از زیور آلات خود استفاده نکنید.
عکس از kaizenaire.com
مراحل آبکاری طلا
آبکاری طلا به صورت الکترولیتی انجام می‌شود که در آن از جریان الکتریکی برای انتقال یون‌های طلا به سطح فلز استفاده می‌شود. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
تمیز کردن سطح فلز: در شروع کار سطح فلز را به صورت کامل تمیز می‌کنند. برای اینکه تمام آلودگی ها مانند چربی را از سطح فلز پاک کنند از محلول های شیمیایی استفاده می‌کنند.
قرار دادن در محلول الکترولیتی: قطعه فلزی درون یک محلول الکترولیتی حاوی یون‌های طلا قرار می‌گیرد. این محلول به عنوان محیط رسانا عمل می‌کند و یون‌های طلا را به سطح فلز منتقل می‌کند.
اتصال جریان الکتریکی: یک جریان الکتریکی از طریق محلول عبور داده می‌شود که باعث می‌شود یون‌های طلا به سطح فلز چسبیده و یک لایه نازک از طلا ایجاد شود. ضخامت این لایه به مدت زمان اعمال جریان و شرایط محیطی بستگی دارد.
خشک کردن طلا: پس از اینکه فرآیند آبکاری تمام شود، قطعه فلزی باید خشک شود و به مشتری تحویل می دهند.
ضخامت لایه آبکاری
ضخامت لایه آبکاری طلا با توجه به کاربرد قطعه طلا متفاوت است در برخی از قطعات طلا این لایه بسیار نازک است اما ممکن است در برخی موارد این لایه ضخامت بیشتری داشته باشد. برای نمونه در جواهراتی که نازک و ظریف هستند، لایه ی آبکاری نازک ترهستند اما برای زیور آلاتی که بیشتر از آن استفاده می‌کنند مانند ساعت این روکش ضخیم تر است.
کاربردهای آبکاری طلا
آبکاری طلا کاربردهای فراوانی دارد. برخی از این کاربردها عبارتند از:
جواهرسازی: یکی از مهم‌ترین کاربردهای آبکاری طلا در صنعت جواهرسازی است. طلا به دلیل زیبایی و ارزش بالای خود، به جواهرات ظاهری گران‌قیمت و لوکس می‌بخشد.
صنعت الکترونیک: در تولید قطعات الکترونیکی به دلیل رسانایی بالا و مقاومت در برابر خوردگی، از آبکاری طلا استفاده می‌کنند. طلا به عنوان پوششی برای اتصالات و قطعات حساس الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساخت ساعت‌های لوکس: درساخت ساعت از نیز آبکاری طلا استفاده می‌کنند. آبکاری طلا باعث افزایش درخشندگی ساعت و مقاومت بالای آنها شده است و جلب توجه بسیاری کرده است.
تزئینات و دکوراسیون: آبکاری طلا در وسایل تزئینی، دکوری ظرف های تزئینی نیز استفاده می‌شود. این روش باعث جذاب شدن محصولات می شود و نمادی از باارزش بودن آن محصول نیز می باشد.
مراقبت از محصولات آبکاری‌شده
برای اینکه محصولات آبکاری شده با طلا، زیبایی خود را حفظ کند نیاز به مراقبت های خاصی دارد.
دوری از مواد شیمیایی: زمانی از مواد شوینده و تمیز کننده قوی استفاده می‌کنید یا هنگامی که به خود عطر می‌زنید، مراقب باشید که طلای آب کاری شده با این مواد تماس پیدا نکند.
نگهداری در محیط خشک: اگر محصولات آبکاری شده، در محیط‌های مرطوب قرار بگیرد ممکن است لایه طلا فرسوده شود، پس بهتر است زیور آلات آبکاری شده در محیط خشک و مناسب نگهداری شود.
تمیز کردن با پارچه نرم: برای تمیز کردن جواهرات آبکاری‌شده از پارچه‌های نرم و خشک استفاده کنید. این کار به جلوگیری از خراشیدگی سطح کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
آبکاری طلا یکی از روش ها در صنایع مختلف به ویژه جواهرسازی و الکترونیک است که باعث می‌شود محصولات ظاهر و دوام بهتری داشته باشند. این روش از محبوب ترین روش های برای افزایش ارزش و زیبایی محصولات می باشد. اگر جواهرات آبکاری شده به خوبی مراقبت کنید می‌توانید سالیان سال از این جواهرات استفاده کنید و همچنان درخشش و زیبایی خود را داشته باشد.
